Mục lục:
Thuật ngữ DEX là gì? Sàn DEX và sàn CEX. DEX Coin là đồng gì? Có giá hiện nay bao nhiêu? Bài viết này, cùng mình tìm hiểu về sàn DEX là gì? Có gì đặc biệt hơn sàn CEX mà khiến nhiều Trader tranh cãi không có hồi kết như thế, đồng thời chúng ta cũng phân biệt giữa sàn tập trung và phi tập trung khác nhau thế nào:
DEX là gì?
DEX (Decentralized Exchange) là loại sàn giao dịch tiền điện tử được xây dựng và hoạt động một cách phi tập trung trên nền tảng Blockchain. Sàn DEX cho phép việc giao dịch mua bán được diễn ra ngang hàng ngay trên mạng lưới Blockchain mà không cần thông qua bất kỳ tổ chức trung gian nào.
DEX Coin là gì?
Dex Coin hay DEX (ký hiệu: DEX) là một đồng token riêng được sàn giao dịch tiền điện tử Coinbit của Hàn Quốc phát hành, đây một đồng “token mining”, bất cứ ai nắm giữ DEX token hoặc giao dịch với số lượng nhất định cũng sẽ được sàn Coinbit chia sẻ lợi nhuận từ phí giao dịch của sàn, đây được xem là điểm mấu chốt để thúc đẩy các nhà đầu tư mua và giữ DEX token, nhằm gia tăng giá trị của đồng coin này.
Ưu và nhược điểm của Sàn DEX ra sao?
Ưu điểm của sàn DEX:
1. Quyền kiểm soát:
Khác với khi sử dụng sàn CEX, anh em sẽ trao quyền nắm giữ tài sản vào tay của sàn. Khi đó, bản chất anh em chỉ đang được sàn cung cấp quyền truy cập và sử dụng số tài sản đó để mua bán giao dịch thông qua tài khoản của anh em. Mặt khác, sàn có thể khoá quyền truy cập đó bất kỳ lúc nào họ muốn và anh em sẽ mất hết tài sản.
Khi sử dụng sàn DEX, anh em hoàn toàn đang nắm toàn quyền sở hữu tài sản của mình. Tất cả các giao dịch sẽ được diễn ra ngang hàng thông qua các Smart Contract.
2. Tính ẩn danh:
Các sàn tập trung (CEX) sẽ yêu cầu người dùng KYC (xác minh danh tính) khi thực hiện rút số tiền lớn từ sàn. Vì thế người dùng sẽ bị lộ danh tính của mình.
Đối với DEX, anh em thực hiện giao dịch thì sàn chỉ biết được số lượng ví, nhưng sẽ không biết anh em là ai. Điều này là một điểm rất tốt.
3. Bảo mật:
Trong thị trường Crypto, rất nhiều sàn giao dịch tập trung đã bị hacker tấn công gây ra hậu quả nghiêm trọng, mất hết tài sản của người dùng. Mặc dù luôn được bảo mật kỹ lưỡng, song các sàn giao dịch tập trung lớn luôn là miếng mồi ngon dành cho các hacker tấn công và chiếm đoạt tài sản từ sàn.
Đối với DEX thì các hacker gần như là không thể tấn công và chiếm đoạt tài sản của người dùng. Vì tài sản của người dùng nằm trên Blockchain và được bảo mật bởi các node trong mạng lưới.
Nhược điểm của sàn DEX:
1. Trải nghiệm người dùng chưa tốt:
Mặc dù những sàn phi tập trung DEX xuất hiện dạo gần đây mang lại trải nghiệm người dùng tốt hơn các sàn cũ. Nhưng vẫn chưa thể đáp ứng độ mượt mà như cách mà các sàn giao dịch tập trung CEX đang thực hiện được.
Tuy nhiên, chúng ta có thể hy vọng điều này sẽ được cải tiến hơn trong tương lai gần.
2. Thiếu thanh khoản:
Nếu so sánh với các sàn giao dịch tập trung thì khả năng thanh khoản ở các sàn giao dịch phi tập trung đang kém hơn rất rất nhiều. Điều này đến từ việc trader ít sử dụng các sàn DEX do nhiều yếu tố khác nhau, khiến cho các sàn giao dịch phi tập trung có tính thanh khoản thấp hơn.
Trong tương lai, điều này có thể được khắc phục nếu các sàn DEX có các giải pháp thu hút trader nhiều hơn, UX/UI tốt hơn, hỗ trợ nhiều loại giao dịch hơn như margin trading.
3. Độ trễ giao dịch:
Độ trễ giao dịch cũng là một điểm yếu khác của các sàn giao dịch phi tập trung. Vì các lệnh được thực hiện on-chain trên nền tảng Blockchain chờ đợi sự xác nhận của các nodes, dẫn đến độ trễ của lệnh giao dịch được thực hiện.
Sàn DEX hoạt động như thế nào?
Trước khi hiểu bản chất hoạt động của DEX, mình muốn nói sơ qua về cách hoạt động của sàn tập trung trước.
Khi sử dụng sàn tập trung, anh em phải chuyển tiền từ ví của mình lên ví của sàn. Lúc này, anh em đang có quyền sử dụng tài sản, còn sàn có quyền sở hữu tài sản.
Sau đó, anh em thực hiện các lệnh mua bán các đồng coin. Hệ thống của sàn sẽ ghi nhận lệnh của anh em và sẽ xử lý để lệnh đó được khớp.
Quay về DEX, khi sử dụng sàn phi tập trung, anh em tạo ví và đang nắm giữ private key. Điều này thể hiện rằng anh em đang nắm quyền sở hữu tài sản của mình chứ không phải sàn.
Khi thực hiện lệnh mua bán, bản chất là đang thực hiện một lệnh lên mạng lưới, thông báo rằng anh em muốn bán hoặc mua một lượng coin ở mức giá bao nhiêu. Giao dịch sẽ được diễn ra khi có một người khác chấp nhận thực hiện mua/bán ở mức giá đó.
Nên sử dụng DEX hay CEX đối với người mới?
Thật sự nếu anh em mới bước chân vào thị trường thì nên sử dụng sàn tập trung (CEX) để làm quen với cách giao dịch cơ bản và biết cách mua bán tiền điện tử như thế nào, cách bảo mật tài khoản sàn ra sao.
Sau khi sử dụng thành thạo sàn CEX rồi, anh em nên chuyển dần sang sử dụng và trải nghiệm thử các sàn giao dịch phi tập trung lớn như IDEX hay Binance DEX.
Tương lai phát triển của DEX ra sao?
Ở thời điểm hiện tại, hệ sinh thái của các sàn giao dịch phi tập trung đang còn sơ khai và chưa có nhiều công cụ hỗ trợ, lại không có nhiều thanh khoản hơn so với sàn tập trung.
Vì thế, các sàn giao dịch phi tập trung đang khó khăn trong việc thu hút các Trader chuyển sang sử dụng và giao dịch trên loại sàn này.
Hy vọng với sự phát triển mạnh mẽ của DeFi nói riêng và thị trường tiền điện tử nói chung trong tương lai sẽ kéo theo sự phát triển mạnh mẽ của các sàn giao dịch phi tập trung.
Danh sách các sàn phi tập trung uy tín & phổ biến hiện nay
Hiện tại, có rất nhiều sàn giao dịch phi tập trung trên nhiều nền tảng Blockchain khác nhau, đa số vẫn là Ethereum. Dưới đây là list 10 sàn giao dịch phi tập trung được xếp theo Volume trên Coingecko. Anh em có thể tham khảo:
Sự khác biệt giữa DEX (Sàn phi tập trung) và CEX (Sàn tập trung):
Dưới đây là bảng so sánh giữa DEX và CEX:
| DEX | CEX |
Tính bảo mật và an toàn
| Hệ thống bảo mật của DEX an toàn hơn vì nó không có 1 điểm tựa nào cụ thể để tạo cơ hội cho các hacker tấn công. Do đó mà việc bị tấn công bởi hacker là điều hoàn toàn bất khả thi và việc sập sàn rất khó xảy ra. | Hệ thống của CEX là hệ thống tập trung, dù đã trang bị những giải pháp tối ưu nhưng vẫn không thể tránh tỷ lệ bị tấn công bởi các hacker. Khi đó, tài sản của bạn có thể bị mất trắng. Các sàn giao dịch (trừ một số sàn của Nhật hay Hàn Quốc) gần như không đưa ra những cam kết về việc bồi thường tài sản bị mất cho những người tham gia. Nhớ lại vụ sàn Coincheck bị sập, số coin XEM trong tài khoản của các nhà đầu tư hoàn toàn mất sạch nhưng không được bồi thường khi chủ sàn không có chính sách bồi thường nào. |
Quyền kiểm soát quỹ
| Việc giao dịch giữa người dùng với nhau được thực hiện trực tiếp mà không cần đến sự can thiệp của máy chủ trung tâm. Do vậy mà không có sự xuất hiệ của số lệnh hay quyền lưu kí của nền tảng tập trung. Tài sản được quản lí và kiểm soát trực tiếp của người dùng và các trader khác | Việc nạp tiền vào CEX sẽ tạo thuận lợi cho việc giao dịch trên sàn giao dịch tập trung. Số lệnh hay quyền lưu kí tại sàn sẽ dưới quyền của dịch vụ giao dịch trung gian tức là sàn tập trung. |
Tính rõ ràng, xác thực
| Với công nghệ blockchain, DEX không thể nào thao túng tài sản hay can thiệp vào các giao dịch bởi hệ thống minh bạch và công bằng mà công nghệ blockchain đem lại. | Không cần sự cho phép nhưng sàn giao dịch tập trung vẫn hoàn toàn có khả năng thao túng hay sử dụng tài sản của người dùng. Điều đáng kinh ngạc hơn là họ có khả năng tạo các giao dịch giả mạo để làm giả các đồng coin, điều chỉnh xu hướng giao dịch để chuộc lợi về mình. Bạn hình dung là họ nắm trong tay cả tài sản của bạn và quyền điều chỉnh giao dịch, nếu là bạn, liệu bạn có nghĩ đến cái lợi về mình mà gian lận? Điều đó không có nghĩa là đầu tư trên sàn giao dịch tập trung là sẽ thua lỗ. Bạn phải tự biết tích hợp và nâng cấp các tính năng bảo mật thường xuyên thì bạn có thể an toàn tránh xa những vấn đề này. |
Tính ẩn danh
| Trong khi đó DEX lại cho phép việc ẩn danh. | Quy định mới của chính phủ về việc tuân thủ KYC và AML nghiêm ngặt nên việc giao dịch nặc danh để trao đổi trên sàn tập trung (CEX) là rất khó |
Trao đổi, giao dịch
| Thực hiện trao đổi “Hợp đồng thông minh”. Tốc độ và phí thấp. Ghép nối tiền điện tử có giới hạn (Trang web DEX hiện tại chỉ cho phép giao dịch với ETH và một số loại tiền điện tử nhất định) | Thực hiện “Thuật toán khớp thương mại ngẫu nhiên”, trong đó thuật toán khớp lệnh mua/bán lệnh và thực hiện giao dịch. Có tính thanh khoản cao và cho phép việc ghép đôi tiền tệ Mulitplo |
DEX liệu có thể thay thế những sàn giao dịch tập trung?
Để nói DEX là xu hướng sàn giao dịch tiền mã hóa của tương lai thì cũng không sai. Song, chúng vẫn chưa đủ 100% an toàn và hoàn hảo.
Sự cố EtherDelta vào tháng 12.2017 là minh chứng cho thấy DEX vẫn dễ bị tấn công phishing thông qua tên domain của sàn.
Dù vậy, đặc điểm an ninh của DEX này vẫn giúp giảm thiểu tối đa khả năng hứng chịu thiệt hại. Những tài khoản nào sử dụng Meta Mask hay Ledger quản lý tiền vẫn sẽ tuyệt đối an toàn kể cả khi truy cập vào các trang web lừa đảo. Và nếu bạn không để lộ private key trên những tên miền giả, tiền của bạn sẽ luôn an toàn trong smart contract.
Hơn nữa, các sàn giao dịch tập trung vẫn dễ sử dụng hơn. Đến với DEX, người dùng phải làm quen với khái niệm smart contract và ty tỷ những thứ phức tạp khác.
Hơn nữa, phiền toái là người dùng phải chuyển đi chuyển lại tiền từ ví cứng lên sàn, rồi từ sàn về ví một khi muốn giao dịch với ai đó.
Bên cạnh đó, người dùng phải lệ thuộc rất nhiều vào mạng lưới Ethereum mỗi khi muốn chuyển tiền hay mua bán. Nếu network bị tắc nghẽn, người dùng phải chịu phí cao hay tệ nhất là treo máy.
Hiện tại, có rất nhiều người tin tưởng sàn giao dịch phi tập trung sẽ là tương lai của thị trường cryptocurrency.
Do đó, hy vọng từ năm 2020 trở đi, các nhà phát triển sẽ thúc đẩy hơn nữa hình thức giao dịch vẫn còn rất sơ khai này, giúp khắc phục và giảm thiểu những thiệt hại do những vụ tấn công vào các sàn giao dịch tuân theo tiêu chuẩn tập trung ngày nay.
